Domowa uprawa ziół cieszy się coraz większą popularnością. Większość gatunków ziół możemy uprawiać zarówno w przydomowym ogrodzie, jak i w doniczkach lub skrzynkach na balkonie albo domowym parapecie. Rośliny zielarskie są łatwe w uprawie i szybko rosną. Choć popularne zioła w doniczkach można kupić w większości supermarketów, to jednak samodzielna uprawa daje ogromną satysfakcję, a także gwarancję, że rośliny były uprawiane w ekologiczny sposób.
W mieszkaniu zioła możemy uprawiać przez cały rok. W przypadku uprawy w gruncie w ogrodzie lub w skrzynkach balkonowych do wyboru mamy kilka opcji- możemy wysiać nasiona bezpośrednio do gruntu w maju, możemy również w tym samym terminie kupić gotowe sadzonki ziół i posadzić je na dworze. Trzecią opcją jest tak zwany wczesny siew ziół. Możemy go wykonać w terminie od lutego do kwietnia w domu na parapecie lub w ogrodowej szklarence, inspekcie lub tuneliku foliowym. Młode rośliny trzymamy w pomieszczeniu lub pod osłoną mniej więcej do połowy maja, następnie pikujemy na miejsce stałe do ogrodu lub na balkon. Sprawdź, jakie zioła warto uprawiać i jak je pielęgnować.
5 gatunków ziół, które warto wysiać na wiosnę.
Wiele osób zadaje sobie pytanie, od jakich gatunków zacząć swoją przygodę z uprawą ziół? Najlepiej wybrać te łatwe w uprawie, szybko rosnące i najbardziej praktyczne, czyli najczęściej używane w kuchni.
Godne polecenia są takie gatunki jak:
1. Bazylia
Bazylia pospolita Ocimum basilicum to bardzo smaczna i wyjątkowo łatwa w uprawie roślina przyprawowa, która występuje w wielu ciekawych odmianach różniących się kolorem i aromatem liści oraz siłą wzrostu. Oprócz klasycznej bazylii mamy do wyboru takie ciekawe odmiany jak bazylia cytrynowa, cynamonowa czy purpurowa.
Bazylia najlepiej czuje się na słonecznym i ciepłym stanowisku w żyznym, przepuszczalnym, próchnicznym podłożu.
W domu możemy wysiać nasiona o każdej porze roku, natomiast na dworze wprost do gruntu robimy to w maju. Nasiona bazylii kiełkują na świetle, dlatego nie przykrywa się ich ziemią, a jedynie delikatnie przyciska dłonią do podłoża. Do kiełkowania nasiona potrzebują dosyć wysokiej temperatury- minimum 20 stopni.
Na pierwsze wschody trzeba poczekać 2-3 tygodnie. U młodych roślin, które mają po 6-8 liści warto uszczyknąć wierzchołki pędów, aby bazylia ładnie się rozkrzewiła. Zbioru liści dokonujemy na bieżąco w miarę potrzeby przez cały sezon.
Bazylię możemy wykorzystać do sałatek, zup, dań warzywnych i mięsnych.
2. Cząber.
Cząber ogrodowy Satureja hortensis to roślina o intensywnym aromacie, która jest tradycyjną przyprawą do dań mięsnych, roślin strączkowych oraz kapusty. Słynie on z tego, że usprawnia trawienie i zapobiega wzdęciom.
Cząber to typowa roślina śródziemnomorska, która preferuje ciepłe i bardzo słoneczne stanowiska. Powinniśmy mu zapewnić lekkie, przepuszczalne podłoże o niskiej zasobności w składniki pokarmowe. Sprawdzi się klasyczna ziemia ogrodnicza wymieszana z piaskiem.
Podobnie jak w przypadku bazylii, również nasiona cząbru kiełkują na świetle. Nie należy ich więc przykrywać grubą warstwą ziemi, a jedynie delikatnie wcisnąć w podłoże.
Nasiona cząbru w temperaturze 20- 25 stopni skiełkują po 2-3 tygodniach. W uprawie amatorskiej zbioru cząbru możemy dokonywać przez cały okres wegetacji rośliny, czyli od kwietnia aż do października.
3. Koper.
Koper ogrodowy Anethum graveolens jest rośliną, która występuje dziko na półkuli północnej, w tym również w Polsce, dlatego świetnie udaje się na terenie całego kraju. Koper to bardzo lubiana i często stosowana roślina przyprawowa tradycyjnie wykorzystywana w rodzimej kuchni. Dlatego zdecydowanie warto mieć zawsze pod ręką kilka gałązek świeżego koperku.
Koper ogrodowy jak większość roślin przyprawowych najładniej rośnie na ciepłych i słonecznych stanowiskach. Gatunek ten preferuje przepuszczalne, żyzne, próchniczne podłoże.
Nasiona kopru kiełkują w ciemności, dlatego trzeba je zakryć około 2 cm warstwą podłoża. Do skiełkowania potrzebują one temperatury od 18 do 24 stopni. Młode rośliny pojawią się po 2-3 tygodniach od siewu.
Koper zbieramy na bieżąco w okresie od czerwca do września. W uprawie kopru zwróćmy szczególną uwagę na to, by nie przelewać roślin, ponieważ są dosyć wrażliwe na nadmiar wody i zalane łatwo gniją i ulegają chorobom grzybowym.
4. Majeranek.
Majeranek ogrodowy Origanum majorana to ulubiona przyprawa Polaków, którą często stosujemy do dań mięsnych, grzybowych, ziemniaczanych czy zup.
Majeranek jest łatwy w uprawie, bardzo aromatyczny i szybko rośnie. Roślina preferuje stanowiska słoneczne i przepuszczalne, lekkie, próchniczne podłoże z domieszką piasku.
Nasion majeranku nie przykrywamy podłożem, ponieważ kiełkują one na świetle. Podobnie jak w przypadku cząbru do skiełkowania potrzebują one temperatury od 18 do 25 stopni.
Majeranek kiełkuje szybko, bo już po zaledwie 10-14 dniach od siewu. Jego kwitnienie przypada na okres od czerwca do września. Choć zaleca się zbiór majeranku przed kwitnieniem, ponieważ wtedy jest ona najbardziej aromatyczny, to na bieżące potrzeby domowe możemy z niego korzystać przez cały rok. Na wiosnę warto zebrać majeranek przeznaczony do suszenia.
5. Oregano.
Oregano, czyli lebiodka pospolita Origanum vulgare to bardzo wszechstronna roślina przyprawowa, którą można stosować praktycznie do każdego rodzaju dań od tych surowych w postaci sałatek, poprzez zupy, gotowanie i pieczone dania warzywne i mięsne, po pizzę i inne wytrawne wypieki. Aromatyczną przyprawą są zarówno liście, jak i kwiatostany oregano.
Oregano świetnie czuje się na ciepłych i słonecznych stanowiskach w żyznym, ale niezbyt wilgotnym podłożu.
Nasiona lebiodki kiełkują na świetle w temperaturze od 18 do 25 stopni. W dobrych warunkach młode rośliny pojawiają się zwykle bardzo szybko, bo już po 7-14 dniach. Oregano świetnie rośnie zarówno na dworze w gruncie lub w doniczce, jak i w mieszkaniu. Zbioru ziela można dokonywać przez cały rok na bieżąco, gdy jest nam potrzebne w kuchni.
W domowej uprawie ziół kluczowe jest zdrowie sadzonek. Jeśli więc zdecydujemy się na zakup młodych roślin w kwiaciarni czy centrum ogrodniczym, zwróćmy uwagę na to, czy są one zdrowe- nie powinny mieć żadnych plam na liściach ani łodygach i usychających liści. Ziemia w doniczce nie powinna być ani bardzo przesuszona, ani nadmiernie mokra.
Z kolei przy uprawie ziół z siewu nasion, bardzo ważna jest świeżość i jakość nasion. Kupując nasiona, koniecznie sprawdźmy ich datę przydatności do kiełkowania na opakowaniu. Przestrzegajmy również skrupulatnie zaleceń co do sposobu siewu. Jest to bardzo istotne, ponieważ nasiona różnych gatunków roślin kiełkują w różnych warunkach- niektóre kiełkują tylko w całkowitej ciemności pod grubszą warstwą podłoża, inne z kolei na świetle.
Bardzo ważne jest też zapewnienie odpowiedniej doniczki lub skrzynki roślinom uprawianym w pojemnikach na balkonie albo domowym parapecie. Przede wszystkim pojemnik do uprawy ziół musi mieć otwory odpływowe w dnie, aby nie zalegała w nim woda po podlewaniu czy opadach deszczu. Niezwykle ważny jest także dobry drenaż na dnie doniczki. Najlepiej wykorzystać drobny żwirek lub keramzyt. Zioła możemy uprawiać w pojemniku zrobionym z niemalże każdego materiału. Może to być plastik, drewno, metal, kamień naturalny, ceramika, glina czy beton. Pamiętajmy jednak, że rośliny zawsze najlepiej czują się w doniczkach i skrzynkach wykonanych z naturalnych materiałów. Na dworze- na balkonie albo tarasie- odradza się sadzenie ziół w plastikowych doniczkach, ponieważ są one stosunkowo nietrwałe. Plastik łatwo kruszeje i blaknie pod wpływem działania promieni słonecznych oraz wysokich temperatur w lecie. Doniczki plastikowe również o wiele szybciej niż na przykład gliniane czy kamienne nagrzewają się podczas upałów, co przekłada się na szybsze przesychanie podłoża i konieczność częstszego podlewania roślin.